Schotschrift batterijen, voor het eerst gepresenteerd bij een meet-up over energie en in samenwerking met een klimaatzuster en een crypto-currency-ontwikkelaar EnergyCoin in pop-up art gallery VM23 te Arnhem, aan de ir. J.P. van Muijlwijkstraat 23, in 2015, in aanwezigheid van een divers aantal relevante deelnemers.
Met dit schotschrift over de inzet van batterijen, of van accu's van al dan niet elektrische voertuigen, maar in elk geval gekoppeld aan openbare netwerken, wordt getracht een dialoog te stimuleren over de vervanging van fossiel en nucleair opwek-vermogen, door batterij-vermogen in het kader van de gerelateerde milieubelasting in de total-life-cycle benadering van energie-systemen.
Uitgaande van cijfers van de Europese netbeheerder voor de winter-piekvraag voor de jaren vanaf 2020 in de grootte-orde van 550 tot 600 GigaWatt voor de Europese elektrische energievraag, leek me dit een verstandig idee.
De lobby voor de inzet van batterijen staat tegenover de extreem veel kleinere lobby om ons eigen gedrag aan te passen op het karakter van de wind en de zon, kortom de natuur.
De uitdaging zit er in om een werkbare nieuwe verhouding te vinden tussen autonome elektriciteitsvraag en "aanstuurbare elektriciteitsvraag". De laatste is anno 2020 bekend als flexibele elektriciteitsvraag, kortweg "flexibele vraag" genoemd, als een intelligent antwoord op de behoefte aan aanpassing in het verschuiven van stuurbaar aanbod naar "niet-stuurbaar aanbod" van wind en zon.
Deze robuuste benadering op industriële schaal, vraagt daarnaast eveneens een meer genuanceerde aanpak op een meer kleinschalig niveau. Dat wil zeggen een fijnere granulariteit van de vraag-schaal-grootte en de intelligente "clusterbaarheid" daarvan. Deze nuancering en hergroepering van de vraag-patronen kent een enigszins organisch karakter, omdat een "zenuw-stelsel" - smart grid met ICT-kenmerken - met zekere intelligentie (algoritmen) aan de grondslag ligt.
Preferente groepen kunnen in de zelfde lijn van gedachte, een antwoord bieden op de schier eindeloze beschikbaarheid van elektriciteit en de vrijwel ongehinderde inschakelbaarheid van elektrische vraag.
De praktische kwaliteit van het werken met preferente groepen is door de natuur zelf al lang bewezen in levende organismen. Daarnaast worden preferente groepen al lang toegepast in technische omgevingen. Zoals bijvoorbeeld bij aardappelzetmeelfabriek AVEBE te Foxhol.
Bij deze fabriek werden proceslijnen uitgeschakeld bij tekorten aan elektrisch aanbod van vermogen, bijvoorbeeld wanneer de eigen elektrische vermogens-productie in gebreke bleef en de import van elektrisch vermogen naar de fabriek was gelimiteerd. Deze uitgeschakelde (minder preferente) proceslijnen konden na afschakeling zonder al te ingewikkelde aanpassingen weer terug worden gebracht in actie, zodra het vermogensaanbod voldoende was hersteld. En gedurende te tekort aan elektrisch aanbod van vermogen konden de preferente groepen dan gewoon blijven doorwerken.
Wellicht dat dit inzicht leidt tot het idee dat voor dit preferentie-concept, de batterijen een perfecte dienst zouden kunnen doen bij gebreken in de eigen vermogens-productie. Echter de bedrijfstijd van vermogens-aanbod-tekorten was slechts zeer gering terwijl de boete voor het overschrijden van de import zeer hoog was. Een stelsel van preferente groepen was daarmee uitstekend geschikt. En batterijen zijn bovendien erg kostbaar.
Dit inzicht in actieve vraagsturing bij een vermogenstekort leidde ondergetekende ertoe vertrouwen te vinden in een oplossing die met wind en zon, in een unit-vorm die kan METEN-SCHAKELEN-COMMUNICEREN, een product te ontwikkelen, waarmee deze preferente groepen op een willekeurige schaalgrootte zou kunnen worden ingezet. Met het bedrijf GPX is geprobeerd samen te werken met netbeheerders en leveringsbedrijven van elektrische energie. Echter deze bedrijven wilden buiten de paden werken van deze oplossing. Zij bedachten samen met de overheden (provincie en rijk) verschillende marketing-achtige oplossingen om een levering van groene energie aan afnemers te regelen, op basis van bonnetjes die formeel dan Garanties van Oorsprong mochten gaan heten. En intussen werden daartoe ook - onder protest van de ACM - een aantal bedrijven gesticht door de netbeheerders teneinde deze interactiviteit in de vraag te stimuleren.
De energie-productie-certificaten maken deel uit van hetzelfde idee van METEN-SCHAKELEN-COMMUNICEREN wanneer algoritmisch deze koers zou worden vastgehouden. In de verwachting dat deze koers een zuivere en correcte koers is, sta ik - zoekende naar beter - open voor een vrij debat over dit onderwerp.
December 2019, met de beste wensen voor 2020.
Egbert Bouwhuis
